Agata Czeremuszkin-Chrut – Nic nie jest abstrakcją

O wystawie:

Przemyślana kompozycja z odrobiną szaleństwa

Oczywiście, że nic nie jest abstrakcją. Tytuł wystawy Agaty Czeremuszkin-Chrut tylko pozornie stanowi prowokację. Każda kompozycja nieprzedstawiająca ma swój początek w realizmie. Sztuka jest osadzona w realizmie. Głęboko. Takie są jej korzenie. Kiedy oglądając obrazy Agaty zwiedzający galerię pytają mnie, co artystka miała na myśli, a robią to często, to przede wszystkim sugeruję, żeby odblokowali wyobraźnię i poszukali własnych skojarzeń i konotacji. Sztuka wartościowa to taka, która nawiązuje niekończący się dialog z widzem, potrafi wytrwać w tym dialogu, w wieloletniej często rozmowie. Nie mam wątpliwości, że choć twórczość Agaty nie jest może przesadnie rozgadana, to zawsze możemy wejść z nią w mądrą dyskusję. Na jaki temat? Na wszelkie, które odpowiadają widzowi. Artystka podpowiada jednak kilka artystycznych tropów, o których chciałby najbardziej rozmawiać swoim malarstwem.

Agata Czeremuszkin-Chrut w obrazach zawsze zawiera figurę ludzką. Człowiek jest dla niej najważniejszy, co nie znaczy, że tematyka prac dotyczy ciała wprost. Czasami tak się dzieje, jak w cyklu „Mięso i geometria”, w którym interesował autorkę biologizm i bujność żywego organizmu oraz zmaganie człowieka z ograniczającą go cielesnością. Najnowsze prace są bardziej transcendentalne i dotyczą ciała w jego aspekcie przemijania, degradacji, destrukcji. 

Impulsem do powstania większości prezentowanych na wystawie prac było spotkanie z ponadczasową twórczością artystów klasycznej Grecji. Inspiracja cyklu „Odłamki” pochodzi z podróży do Aten i kontemplacji tamtejszych zbiorów sztuki, przede wszystkim rzeźby. Na kanwie tej inspiracji autorka rozwiązuje dwa odrębne problemy. Jednym z nich jest stosunek do degradacji ciała, także tego zaklętego w dziele sztuki, zamkniętego w formie ponadczasowej, po to, aby było wiecznotrwałe i „zakonserwowało życie” przeciwko wyzwaniom śmierci. To się jednak nie udaje, bo czas jest równie nieubłagany dla ludzi, jak dla rzeźb. Rozpad jest nieodwracalny, nic go nie może powstrzymać. W tym wypadku malarstwo Agaty Czeremuszkin-Chrut nie jest walką z przemijaniem, a elegią opiewającą elegancję powolnego unicestwiania. 

Drugim wyzwaniem było dla artystki „przepisanie” formy trójwymiarowej, rzeźbiarskiej, na płaską malarską opowieść, w wyniku czego powstaje forma skondensowana, ale w swojej klarowności równie trafna. Ułamki rzeźb dotyka deformacja i zniekształcenie, w czym artystka odnajduje piękno, często nieoczywiste czy tragiczne. Jest w jej pracach element monumentalizmu i patosu, który towarzyszy nam w odkrywaniu urody antycznej sztuki. Jeśli nawet w pierwszym momencie wydaje się, że inspiracja na jaką powołuje się malarka jest zaskakująca, to po chwili bardzo dokładnie rozumiemy przekaz i czujemy emanację siły płynącą ze stworzonych obrazów. 

Antyczna rzeźba była polichromowana na kontrastowe, żywe barwy. Warto o tym pamiętać, bo malarstwo Agaty to w równym stopniu kolor, co forma. Inny cykl artystki - „Barok”, także osadzony w kanonie historii sztuki, emanuje kolorem w równie wyrazisty sposób. Wobec rozwiązań kolorystycznych Agaty Czeremuszkin-Chrut nie można przejść obojętnie. Autorka, w obrębie konkretnego dzieła, porusza się w ograniczonych gamach barwnych, zazwyczaj na zasadzie kontrastu formy i tła. Kolor często determinuje nasz stosunek do pojedynczego płótna, bo użyty świadomie, z ogromną pewnością i siłą, określa komunikat, który artystka ma do przekazania. Częste dysonansowe zestawienia i barwa stosowana jako kontrapunkt, nadają pracom monumentalizm i niezwykłą dynamikę. Często mam wrażenie, że malarstwo Agaty powstaje na przecięciu rozwiązań niewiarygodnie subtelnych i brutalnie wyrazistych, które powalają siłą przekazu. 

Mam duże wymagania odnośnie malarstwa abstrakcyjnego. Abstrakcja jest chyba najtrudniejszą z malarskich form. Musi być bardzo przemyślana. Kompozycje abstrakcyjne tylko pozornie są emanacją swobody twórczej. Dobrze namalowany obraz abstrakcyjny to efekt przemyślanej kompozycji, pewnie poprowadzonej konstrukcji i świadomie nałożonej na to warstwy improwizacji, a może nawet szaleństwa. Taka kompozycja zawsze ma swój temat i jest ważnym komunikatem, choć każdy z nas może go odebrać nieco inaczej. 

Agnieszka Gniotek