O wystawie:

Kwiaty dla dorosłych

Jest jedną z najbardziej rozpoznawalnych artystek średniego pokolenia. Jej portretowe oblicza w typie bizantyjskim znajdują się w licznych kolekcjach. Dla malarstwa Izy Staręgi portret to znak rozpoznawczy. Nieliczni wielbiciele jej twórczości wiedzą, że artystka z wielkim upodobaniem tworzy też abstrakcje. Dwa lata temu na wystawie w Xanadu po raz pierwszy zyskały równoprawną przestrzeń ekspozycyjną, obok obrazów z cyklu „Kobiety w chustach, mężczyźni w hełmach”. Dla wielu miłośników twórczości Staręgi jej kompozycje niefiguratywne były zaskoczeniem. Wydawało się, że zadziwić widzów po raz kolejny będzie artystce trudno. Nic bardziej mylnego. 

„Zimowy ogród” prezentuje najnowszy cykl malarski Izy Staręgi. Wprawne oko konesera malarstwa rozpozna tę samą szczególną technikę i wyjątkową umiejętność kontrastowania ze sobą matowych powierzchni tła oraz żywych, błyszczących przestrzeni przedstawianego motywu. Tematyka prezentowanych prac wprowadza jednak w konsternację. Artystka tym razem portretuje nie ludzi a kwiaty. 

Jeśli ktoś po tej zapowiedzi spodziewa się kwiatków w wazonie i kompozycji charakterystycznych dla martwych natur, zobaczy, jak bardzo się myli. Hieratycznie upozowane kwiaty Izy wydają się z jednej strony spersonifikowane, a z drugiej niemal sztuczne w swojej sztywnej dostojności. Autorka nie portretuje konkretnych gatunków, każdy kwiat to emanacja jej fantazji. Każdy też ma wyjątkową osobowość, uwodzicielską a nawet erotyczną. 

Patrząc na te przedstawienia ma się w wielu przypadkach wrażenie, że obserwujemy biologię nie roślinną, a ludzką. Niektóre z przedstawień nasuwają skojarzenia z grzybami, których świat jest dziwny i fascynujący, ale też emanujący brutalną wręcz siłą pochłaniania wszystkiego i bujnego rozrostu. Kwiaty powoływane do życia przez Izę Staręgę są pełne mocy. To siła, z którą trudno dyskutować. W naturze też podziwiamy takie rzadkie i egzotyczne rośliny np. orchidee. Kwiatowe formy Izy to mentalnie ich krewni. Niektóre gatunki orchidei istnieją tylko w jednym egzemplarzu, inne bardzo trudno hodować, kolejne kwitną tylko raz w życiu. Orchidee i storczyki często są kolekcjonowane i eksponowane na wystawach. To jeszcze jedna cecha, która łączy je z obrazami Izy Staręgi. 

Połączenie eteryczności, delikatności i niezwykłej mocy powoduje, że czasami mamy wielką ochotę dotknąć kwiat. W tym przypadku wyciągamy rękę w kierunku malarstwa. Biologiczna siła przedstawienia podnieca nas do działania i skłania do złamania zasady „nie dotykać obrazu”. Cielesność tych organicznych form jest tak przemożna, że czasami wyobraźnia płata nam figle. 

Istnieją rośliny mięsożerne. Są niebezpieczne, co prawda tylko dla owadów, a choć trudno sobie to wyobrazić, to rośliny które polują. Podobnie jest z kwiatami Izy Staręgi. Są niebezpieczne i polują na nasze skojarzenia, wyobraźnię i odruchy. Ich posiadanie wymaga pewnej odwagi, ale jednocześnie jest oznaką siły i pewności siebie. Nie są to kwiatki, które daje się dziewczynie na pierwszej randce. To kwiaty wyrafinowanych gentelmanów i kobiet emanujących urodą niebanalną i dojrzałą. Kobiet pewnych własnej kobiecości. 

Agnieszka Gniotek