Magdalena Cybulska – Moja skóra

Wernisaż:

12 czerwca 2019 r., godz. 18:00-21:00

Data rozpoczęcia: 12.06.2019

Data zakończenia: 30.06.2019

Patroni i Partnerzy:

O wystawie:

Skóra moim talizmanem

Układając najnowsze prace malarskie Magdaleny Cybulskiej w wystawę, którą prezentujemy w Xanadu, wymknęła mi się szczera, ale kontrowersyjna uwaga. „One są takie brzydkie, paskudne po prostu”. Na szczęście autorka wiedziała, co mam na myśli, bo zareagowała entuzjastycznie: „Cieszę się, że się podobają, i to we właściwy sposób!”

Cenię sobie nić porozumienia z artystą, którego prace pokazuję szerszej publiczności. Oczywiście nie jest prawdą, że prace Magdy Cybulskiej są brzydkie – są niepokojące, efemeryczne, piękne inaczej, magiczne, niedopowiedziane. Ich nie-piękno dotyczy prostoty, surowości, zgrzebności i oszczędności użytych środków formalnych. Wszystkie operują monochromatyczną skalą barwną. Błąkają się między matowymi czerniami, surowym płótnem, ołowianą bielą i delikatnymi naciekami pastelowych kolorów. Szarości stalowe i gołębie odwołują bardziej do snu, niż do jawy.

To dobry trop, bo każdy kameralny obraz Magdy jest ilustracją jakiejś nocnej opowieści, która faktycznie przyśniła się autorce i dała się dopowiedzieć już za dnia, w formie malarstwa. Odbieramy je indywidualnie. Czasami pytałam, czy konkretny wizerunek jest ilustracją koszmaru. Magda zaprzeczała ze zdziwieniem. Najwyraźniej była to moja interpretacja prac, znacznie bardziej drastyczna niż rzeczywistość i intencje artystki. Magda podkreśla, że większość snów była przyjemna, intrygująca i pociągająca. Czasami może odrobinkę erotyczna, ale rzadko i niespecjalnie. Niektóre były bardziej konkretne, inne mocniej należało „podmalować”. Większość jest nieoczywista i zostawia widzom niesamowite pole dla wyobraźni.

Niewielkie formaty przygotowanych przez artystkę obrazów skłaniają do indywidualnej, niemal intymnej kontemplacji. Podobną intencję można odczytać z owalnych bordiur, które stanowią kompozycyjny element niektórych przedstawień. To czyni z nich przedmiot osobisty, bliski. Stają się talizmanem. Nasuwa się też skojarzenie z czasami już historycznymi, kiedy kobiety nosiły długie suknie, biżuterię z kameą, kapelusze i parasolki z falbankami. Taka klasyczna konotacja nie jest jednak jedyną, bo część prac jest na wskroś nowoczesna, inne są w swojej narracji pierwotne i rdzenne. Są snami, więc nie poddają się hierarchizacji, uporządkowaniu, czy rygorowi interpretacji. Zachęcają do puszczenia wodzy wyobraźni, rozważań własnych i intymnej relacji z przedstawionymi motywami. Zachęcam jednak do tego, aby o konkretne historie pytać autorkę malarskich przedstawień. Odpowiedzi bywają zaskakujące. Takie pytania wydają się szczególnie uprawnione, biorąc pod uwagę fakt, że na kilku obrazach widzimy autoportrety.

Dopełnieniem prezentowanych prac malarskich jest wideo, podobnie jak cała wystawa zatytułowane „Moja skóra”. To także senny, oniryczny zapis w niepokojącym klimacie. Zastanawiałam się nad tytułem cyklu w kontekście tematyki snu. Skóra jest barierą. Oddziela nas od często wrogiego środowiska zewnętrznego. Łatwo ją uszkodzić. Jest punktem styku, czymś pomiędzy. Jej rola jest więc dwuznaczna. Może być piękna, ale też najszybciej ulega destrukcyjnemu upływowi czasu. Pozwala się nam dookreślić, zamyka nas cieleśnie w całość. Bez niej bylibyśmy bezkształtną masą narażoną na ataki bakterii. Tak dwuznaczne jest też śnienie. Dobry sen jest warunkiem zdrowia. Internet aż kipi od tabletek na sen i porad, jak uzyskać jego wysoką jakość. Sen jest odpoczynkiem, ucieczką, czasami udręką. Sen nazywany jest bratem śmierci, ale większość ludzi chciałaby umrzeć właśnie we śnie. Sen to podświadome lustro naszych pragnień, oczekiwań, marzeń i trosk. We śnie bardzo intensywnie przeżywamy to, czego nie chcieliśmy odbierać wprost na jawie. Mogą to być doniesienia medialne, stres w pracy, ale też możemy sobie wyśnić marzenia. Warto spróbować.

Agnieszka Gniotek

Materiały filmowe z wystawy