Agata Czeremuszkin-Chrut – Like a Rolling Stone

About the exhibition:

Like a rolling stone 

Wcale nie było łatwo namówić Agatę na taki, a nie inny tytuł wystawy. „Like a rolling stone” pasowało bardziej mnie niż jej. Ekspozycja prezentuje najnowsze prace artystki z cyklu „Otoczaki” i estetycznie czerpie inspiracje z kamienia. Ale kamień to tylko słowo, a w znanym songu Boba Dylana, do którego tytuł jest odniesieniem, chodzi przecież o zupełnie inne rzeczy. O metaforę.

Malarstwo Agaty jest metaforyczne, choć konsekwentnie trzyma się abstrakcyjnego obrazowania. Dlaczego upierałam się więc przy takim tytule? Nie potrafię odpowiedzieć jednoznacznie. Na pewno chodziło o klimat, atmosferę, niepokój, pytania często pozostawione bez odpowiedzi i zmianę, w której nieustannie jesteśmy.

Sztuka, która ulega pochopnej aktualizacji nie jest sztuką, a tanią publicystyką. Nieprawdą jest jednak, że to co nas otacza, to co dzieje się wokół i to co jest naszym doświadczeniem nie wpływa na twórczość i jej odbiór. Przeciwnie – wpływa ogromnie, choć zazwyczaj subtelnie, w nieoczywisty sposób, a jednak głęboko.

Dylan śpiewa o kobiecie, zwraca się bezpośrednio od niej, opisuje sytuację, w jakiej się znalazła. Opisuje jej postrzeganie świata i to, jak świat postrzega ją. Agaty malarstwo pławi się w kolorze, jest kolorem. Autorka przyznaje, że „Kolor zawsze był środkiem, który odgrywał w mojej pracy rolę kluczową. Niejednokrotnie dawałam się mu <<ponieść>> lub nawet <<zwieść na manowce>> hołdując swojej, a może i jego kobiecej naturze.” Czyli pierwiastek kobiecy ma znaczenie. Dobrze, że ma.

Często jestem pytana o to, „co artysta miał na myśli?”. Wolę oddać głos autorce. O czym jest twórczość Czeremuszkin? Ona twierdzi, że „w orbicie inspiracji niezmiennie pozostają człowiek, ciało, natura, destrukcja, upływający czas, biologia - teraz idące dalej i głębiej, ku abstrakcji i nieokreśloności.” Nie da się zaprzeczyć.

Wróćmy jednak do muzyki. Mantryczny song mówi o niepewności, braku przynależności i byciu obcym wśród swoich. To uczucia, które dziś dobrze rozumiemy. To uczucia, które spotykają się ze zrozumieniem, kiedy patrzymy na różnorodne, „toczące się” jedna po drugiej kompozycje artystki. One w fantastyczny sposób oddają i usprawiedliwiają nasze nerwice, nasze lęki o przyszłość. Osadzają nas w „tu i teraz”. Są jak pomocna dłoń. Świat, w którym możemy się odnaleźć. Taki, który jest zagadkowy. W którym nie ma odpowiedzi na wszystkie pytania, ale ich zadawanie jest dobre i bezpieczne. A to się liczy. Dziś odkrywamy, że wiele rzeczy wcale nie jest takimi, jakimi nam się wydawały. Zmieniła nam się optyka. Nie jesteśmy już „księżniczkami na wieży”, które obserwują bawiących się wokół dworzan. Życie stało się zdecydowanie bardziej dojmujące, choć coraz mniej z niego rozumiemy. W coraz mniejszym stopniu jesteśmy w stanie powiedzieć, co jest prawdą, a co wytworem i kreacją.

Zainteresowanie sztuką ma dziś swój renesans. Wiele osób się ku niej skłania i chce z nią na co dzień żyć. To nie jest taniec na wulkanie. To nie jest hedonizm ostatnich dni. Taka interpretacja byłaby zbyt prosta i nieprawdziwa. Jesteśmy w sztuce, bo w niej znajdujemy porządek w chaosie i prawdę w niepewności. Nie jest tak, że „pijemy i myślimy, że nam się udało”. Nie mamy złudzeń. Wiemy jednak, że są wartości, które przetrwają. Dlatego skłaniamy się ku sztuce. Dobra sztuka jest jak przyjaciel. Zawsze znajdzie czas na rozmowę, bez względu na to, jaki mamy nastrój.

Czytacie i zastanawiacie się nad tym, czy ja naprawdę nie widzę, o czym jest ta piosnka. Widzę. Sztuka uzależnia. Staje się nawykiem i rytuałem. Działa kojąco, ale też może pochłonąć. Tak jak Agata, dajemy się ponieść. Nie tylko ponieść barwie, ale nawet „zwieść na manowce”. Cóż. Znam gorsze uzależnienia niż uzależnienie od sztuki.

Agnieszka Gniotek